Przepisy prawne co jakiś czas ulegają większym lub mniejszym zmianom, które warto śledzić. Dla osoby, która nie zajmuje się kwestiami prawnymi na co dzień, jest to jednak trudne, dlatego przychodzimy z pomocą, aktualizując informacje dotyczące konsekwencji przekroczenia prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym.

Czy policja ma prawo do zatrzymania prawa jazdy kierowcy za pokwitowanie?

Tak, policja ma prawo do zatrzymania prawa jazdy. Od końca 2020 roku system zatrzymania prawa jazdy stał się elektroniczny. Oznacza to, że policjant w momencie stwierdzenia naruszenia nie odbiera fizycznego dokumentu prawa jazdy (o ile jest to polski dokument), lecz odnotowuje jego zatrzymanie w Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK).
Na podstawie art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a Ustawy Prawo o ruchu drogowym, policjant ma uprawnienie do zatrzymania prawa jazdy za pokwitowaniem (pokwitowanie to jest informacja o elektronicznym zatrzymaniu uprawnień) w przypadku:

  • Przekroczenia dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Pokwitowanie takie uprawnia kierującego do kierowania pojazdem przez 24 godziny od chwili zatrzymania uprawnień. Po upływie tego czasu prowadzenie pojazdu jest nielegalne.
  • Przewożenia osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym pojazdu. W tym przypadku również uprawnienia są zatrzymywane na 3 miesiące.

 

Rodzaje postępowań i środki karne

Zatrzymanie prawa jazdy regulowane są przez:

  • Decyzję właściwego starosty w przedmiocie uprawnień do kierowania pojazdami (postępowanie administracyjne).
  • Zakaz prowadzenia pojazdów orzekany przez Sąd jako środek karny (stosowany na gruncie Kodeksu karnego i Kodeksu wykroczeń).

Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów:

  • Kodeks karny: Orzeka się go na okres od roku do 15 lat.
  • Kodeks wykroczeń: Orzeka się go na okres od 6 miesięcy do 3 lat.

Przekroczenie dopuszczalnej prędkości w terenie zabudowanym powyżej 50 km/h – przyjęcie mandatu

Oto jak wygląda procedura w sytuacji, gdy kierujący zostaje zatrzymany za przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym i przyjmuje mandat.

Wysokość mandatu

  • 51-60 km/h: 1500 zł (w recydywie 3000 zł)
  • 61-70 km/h: 2000 zł (w recydywie 4000 zł)
  • powyżej 71 km/h: 2500 zł (w recydywie 5000 zł)

Punkty karne

  • 51-60 km/h: 13 punktów
  • 61-70 km/h: 14 punktów
  • powyżej 71 km/h: 15 punktów

Policjant elektronicznie zatrzymuje uprawnienia do kierowania pojazdami i wydaje kierującemu pokwitowanie uprawniające do jazdy tylko przez 24 godziny.

Działania Starosty

  • Policja przekazuje informację o zatrzymaniu uprawnień do właściwego starosty.
  • Starosta, na mocy art. 102 ust. 1 pkt 4 Ustawy o kierujących pojazdami, wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy na okres 3 miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności (okres ten liczy się od daty zatrzymania uprawnień przez policję).

Konsekwencje jazdy mimo zatrzymania uprawnień:

  • W przypadku, gdy osoba, której zatrzymano prawo jazdy (w okresie 3 miesięcy), prowadzi pojazd, starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu zatrzymania prawa jazdy do 6 miesięcy.
  • Prowadzenie pojazdu w okresie zatrzymania prawa jazdy jest wykroczeniem z art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń, za które grozi grzywna nie niższa niż 1500 zł (może orzec również zakaz prowadzenia pojazdów).
  • Jeśli po raz kolejny kierujący zostanie zatrzymany w okresie wydłużonego zatrzymania (6 miesięcy), uprawnienia zostaną cofnięte, co wiąże się
    z koniecznością ponownego zdawania egzaminu na prawo jazdy.
  • W przypadku cofnięcia uprawnień, prowadzenie pojazdu jest przestępstwem z art. 180a Kodeksu karnego (prowadzenie pojazdu pomimo cofnięcia uprawnień), za które grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Przekroczenie dopuszczalnej prędkości w terenie zabudowanym powyżej 50 km/h – odmowa przyjęcia mandatu

Jeśli kierujący nie przyjmuje mandatu, policjant nadal zatrzymuje elektronicznie uprawnienia do kierowania pojazdami i wydaje pokwitowanie na 24 godziny. Następnie sprawa kierowana jest do sądu.

Procedura

  • Policja przesyła wniosek o ukaranie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
  • Niezależnie od postępowania sądowego, informacja o zatrzymaniu uprawnień trafia do starosty. Starosta, zgodnie z przepisami, wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy na 3 miesiące, tak jak w przypadku przyjęcia mandatu. Starosta działa na podstawie faktu stwierdzenia przekroczenia prędkości o ponad 50 km/h, a nie na podstawie przyjęcia/nieprzyjęcia mandatu.
  • Sąd rozpoznaje sprawę o wykroczenie. W przypadku uznania winy, sąd może orzec grzywnę oraz zakaz prowadzenia pojazdów, jeżeli uzna to za zasadne (np. w przypadku rażącego naruszenia przepisów).
  • Okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia faktycznego zatrzymania uprawnień przez policję, a nie od daty wydania decyzji starosty czy orzeczenia sądu.

Przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym o ponad 50 km/h a brak dokumentu prawa jazdy

Sytuacja, w której kierujący przekracza prędkość o ponad 50 km/h w terenie zabudowanym i nie posiada przy sobie fizycznego dokumentu prawa jazdy, jest również uregulowana.

Popełnienie dwóch wykroczeń

  • Przekroczenie prędkości: art. 92a Kodeksu wykroczeń (konsekwencje jak wyżej – wysoki mandat i punkty karne).
  • Brak dokumentu: od 2020 roku, nie ma obowiązku posiadania przy sobie fizycznego dokumentu prawa jazdy (ani dowodu rejestracyjnego czy polisy OC). Kierowca musi jedynie posiadać uprawnienia do kierowania pojazdem. Weryfikacja odbywa się elektronicznie w systemie CEK.
  • Jeśli jednak kierowca w ogóle nie posiada uprawnień do kierowania pojazdem (np. nigdy ich nie miał, albo zostały mu cofnięte), to popełnia wykroczenie z art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń (grzywna nie niższa niż 1500 zł) lub przestępstwo z art. 180a Kodeksu karnego.

Pamiętać należy również, że kierowanie pojazdem pomimo orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów (środek karny orzeczony przez sąd) jest przestępstwem stypizowanym w art. 244 Kodeksu karnego, a sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W przypadku, gdy sąd w wyroku orzeka środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, do czasookresu orzeczonego środka karnego wlicza się czas od momentu zatrzymania prawa jazdy/uprawnień.